Varisler neden oluşur?
Varisin oluşum mekanizmasında pek çok faktör rol alır. Gebelik, şişmanlık, uzun süre ayakta kalmak, bazı meslekler, kadın olmak, doğum kontrol hapları ve hormon tedavileri, dar giysiler giymek, kabızlık, yaşlılık ve genetik faktörler yani ırsi yatkınlık nedeni ile varis oluşabilir.
-
Varisler neden oluşur?
Varisin oluşum mekanizmasında pek çok faktör rol alır. Gebelik, şişmanlık, uzun süre ayakta kalmak, bazı meslekler, kadın olmak, doğum kontrol hapları ve hormon tedavileri, dar giysiler giymek, kabızlık, yaşlılık ve genetik faktörler yani ırsi yatkınlık nedeni ile varis oluşabilir. Hastalarımızın çoğunda bu risk faktörlerinin birkaç tanesi bir arada bulunmaktadır.
Varis Hastalığı Nedir ?
Normal bir insanda aynı kavak ağacının dalları gibi 35 ayrı daldan oluşan bir dal sistemi gibi toplardamarlar sürekli yukarıya yani kalbe doğru kirli kanı taşır. Bu akım yerçekimine karşı bir eylemdir. Toplardamarların bu 35 dalının hepsinde de her 10 cm de bir tane çek valve gibi ve tül ince kapakçıklar vardır . Bu kapakçıklar kanın sadece yukarı gitmesine izin verir ve damarın çapına tam uygun yaratılmıştır. Varis, toplardamar kapakçığındaki yetmezlik sonucu oluşur. Yukardaki riskler varsa, hayatımızın bir döneminde damar milim milim genişlemeye başlar. Bu nedenle kapakçıkların kenarından başta azıcık azıcık geri yani ayağa doğru kaçaklar başlar. Kaçak nedeni ile damar daha da genişler ve genişledikçe kaçak daha da artar. Bu kısırdöngü de varisin ilerlenesine neden olur. Zaman ve aylar yıllar geçtikçe, kan daha da fazla geriye kaçar ve göllenir. Bu durum damarda basınç artışına ve şişliğe yol açar. Zamanla damarda genişleme artar ve kıvrılmalar olur. Varisler toplardamarların herhangi bir seviyesinde ortaya çıkabilir. Kasıkta toplardamar yetmezliği olabileceği gibi daha aşağılarda bacak düzeyinde yetmezlik görülebilir. Bazen varis nedeni ile kan havuzlandığı damarlarda pıhtıya döner ve akciğere atar. Akciğere pıhtı atması bazen varisin ilk belirtisi olabilir ve hayati tehlike oluşturur.
Varisin belirtileri nelerdir?
Varisin neden olduğu başlıca bulgular şunlardır:
Bacaklarda mavi mor ve yeşilimsi şişlikler
Ağrı
Bacaklarda ağırlık hissi
Bacaklarda şişlik
Bacaklarda uyuşukluk
Kaşınma
Bacaklarda gece krampları
Ayak bileklerde kahverengi lekeler
Varisli damarların ansızın kanama yapması
Varisin çeşitleri var mıdır?
Varisler; kılcal damar varisleri, delici damar varisleri, yeşil mor renk kabarık olmayan varisler, varis ciltaltı kan torbacıkları, “ Safen “ damarlarının varisi, merkezi ana toplardamar varisleri olarak çeşitlere ayrılır. Kılcal damar varisleri, telenjiektazi olarak adlandırılır. Bu varisler genellikle kılcal damarların çatlamaları sonucu oluşur. Görüntü olarak örümcek ağına benzerler. Gebelik ve hormon kullanan genç kadınlarda sıkça görülürler.
Yeşil-mor kabarık olmayan varisler : Retiküler varisler daha ziyade diz arkası ve ayak bileği çevresinde görülen ciltten hafif kabarık ve yeşil-mavi renklidir.
Büyük toplardamar varisleri bacaktaki safen ven denilen büyük toplardamarın yetmezliği sonucunda oluşur. Ciltten oldukça kabarık ve yeşilimsi olurlar. Varis belirtilerinin tamamını gösterirler.
Varisler Tedavi Edilmezse ne olur?
Başlangıçta sadece görüntü olarak rahatsızlık veren varisler; bacakta şiddetli ağrı, toplardamarda iltihaplanma, varisin yırtılıp kanaması ve varisin içinde pıhtı oluşup akciğerlere pıhtı atması (pulmoner emboli) gibi durumlara yol açabilirler ve hayati tehlike oluştururlar. Ayak bilekte renk değişimi, kahverengileşme, yara açılması, şişme olabilir. Çoğu hastamızda ayaklarda sık abdest alma nedeni ile ayakta mantar enfeksiyonu olmakta ve bu da iltihaplı varis pıhtısı hastalığına dönüşmektedir.
Varis tedavisi nasıl yapılır?
Varisli damarın cerrahi ameliyatla bir çelik tele bağlanatak çıkarılması en geleneksel yöntemdir. Ancak hem zahmetlidir hem de iyileşmesi uzun sürer. Damar içine köpük vererek varisi düzeltmek yani damar skleroterapisi bir diğer yöntemdir. Ancak bu yöntemde varisin tekrarlama olasılığı yüksektir. Köpük skleroterapi daha çok ince ve kılcal damarlarda etkili olmaktadır.
Lazerle tedavi yönteminde damar içine bir ince lazer kablosu yerleştirilmekte ve lazer cihazından bir ışın gönderilerek damar kurutulmaktadır. Radyofrekans yönteminde ise yine bir katater yardımı ile damar içine radyo dalgaları gönderilir. Bu esnada bir ısı oluşur ve damar kurutulmuş olur. Bu işlemler esnasında sadece lokal anestezi kullanılır ve hastalar günübirlik tedavi olup hastaneden çıkabilirler.
Varis gelişimi nasıl engellenir?
Düzenli egzersiz( koşu, yürüyüş, bisiklet, yüzme)
Uzun süre ayakta durarak yada oturarak çalışmaktan kaçınmalıyız
Fazla kiloların verilmesi gerekir
Uzun süre bacak bacak üstüne atarak oturmamak
Çok sıkı ve dar giysiler giymemek
Topuklu ayakkabı yerine rahat ayakkabı tercih etmek
Kabızlıktan korunmak, yüksek lifli besinler tüketmek
Uzun süre ayakta kaldıktan sonra bacakları hafif yukarı kaldırarak dinlendirmek
Kaplıcalar sıcağın etkisi ile varis oluşumunu kolaylaştırır ve şikayetleri artırırlar.
Ayakta durmayı gerektiren meslek sahipleri veya varise genetik yatkınlığı olanlar varis çorabı kullanmalıdır.
Bacağın dizaltı bölümlerine masaj yapmak faydalı olabilir.
Uzun süreli oturulması gereken yolculuklarda sık sık kalkıp dolaşmak faydalıdır.